Zadenschonen is specialistisch werk

Zaden schonen is specialistisch werk

“In de zadenschonerij zoeken we verschillen”, vertelt Mathijs, chef Zadenschonerij. “In de praktijk betekent het dat we de gewenste zaden scheiden van het kaf en ongewenste zaden. Wanneer we een partij zaden in de zadenschonerij krijgen, kunnen er namelijk nog plantresten, zand, stenen, stof en zaden van andere kruiden inzitten.”

“De zaden verschillen in structuur, vorm, grootte en gewicht”, vertelt Mathijs. “Zodra er een verschil is, kun je de gewenste zaden scheiden van de rest. Is er een verschil in grootte, dan kun je delen scheiden door middel van zeven met de schudzeef. Is er een verschil in gewicht? Dan kunnen we de zaden van elkaar scheiden met luchtschoning. Hierbij wordt er lucht aangezogen. De zwaardere zaden worden minder ver door de lucht vervoerd dan de lichtere zaden en afvaldeeltjes. Grotere en kleinere zaden kunnen vervolgens apart worden geschoond en als ze schoon zijn weer worden samengevoegd. Bij een verschil in vorm gebruiken we een schuine lopende band. Ronde zaden rollen eerder van de band dan zaden met een andere vorm.”

Het hele jaar door worden er zaden geschoond bij Cruydt-Hoeck. “Na de oogst gaan we direct aan de slag met de verwerking van de gewassen. De oogst wordt aangeleverd inclusief plantresten, gronddeeltjes en onkruidzaden. Tijdens de oogst, vanaf half juni tot meestal eind september-oktober, hebben we het druk met dorsen en voorschonen”, vertelt de chef Zadenschonerij. “Dit jaar hadden we een erg warm najaar, waardoor de drukke periode uitliep tot half november. Daarna, meestal vanaf september, gaan we daadwerkelijk de zaden schonen tot een bruikbaar product.”

Mathijs Bijkerk bestudeert eerst een monster van een partij zaden goed onder de microscoop om de verschillen in de zaden te ontdekken. “Wanneer ik de verschillen in kaart heb, bepaal ik het proces van het schonen. Het zoeken naar het juiste proces, de oplossing, vind ik het mooiste aan mijn werk.”

Het schonen van wildeplantenzaden is specialistisch werk. Het formaat van de zaden van Cruydt-Hoeck is (in het algemeen) kleiner dan bijvoorbeeld groentezaden en daardoor lastiger te schonen. Mathijs: “Bovendien willen we de zaden met een ietwat afwijkende vorm of gewicht niet weggooien, dit maakt het proces ook niet eenvoudiger. Het is niet ons doel om de allersterkste en grootste zaden over te houden. Dan ben je in principe aan het selecteren, terwijl we juist de wildvorm willen behouden.”

Mathijs streeft er naar om vijftien soorten per week te schonen. “Enkele soorten blijven soms wel een hele week in de zadenschonerij, maar er zijn ook soorten waarvan we wel 1000 kg op een dag kunnen schonen.”