Maaisel: Afval of grondstof?

Maaisel kan door nieuwe innovatieve toepassingen nu ook gebruikt worden als grondstof voor verpakkingen, meubelen of voor isolatiemateriaal in de houtskeletbouw. Zo kan het maaisel van uw bloemenweide een duurzame bijdrage leveren aan de bouw- of verpakkingssector. 

Tot nu toe wordt maaisel van (bloemrijke) graslanden vaak gecomposteerd om zo een bijdrage te leveren in de kringloop als grondverbeteraar. Dit werd gezien als een van de weinige toepassingen voor hergebruik, maar dit lijkt verleden tijd. Het barst van de innovatie in ‘grasland’. Cruydt-Hoeck zette een aantal innovatieve pilots voor je op een rij ter inspiratie. 

Isolatiematten
Voor organisaties als Natuurmonumenten die jaarlijks duizenden tonnen maaisel afvoert uit haar natuurgebieden, is compostering altijd een grote kostenpost geweest. Dit moedigde hen aan om naar creatieve oplossingen te zoeken. Een van de meest kansrijke oplossingen is om van het maaisel duurzame isolatiematten te maken. Natuurmonumenten experimenteert op dit moment met het gebruik van de matten voor hun nieuwe kantoor in Hedel. De organisatie onderzoekt al sinds 2016 samen met Belgische collega’s naar innovatieve oplossingen voor maaisel in het kader van het Europese Interreg project GrasGoed. 

Voorbeeld Isolatiemat:

Pilots voor meubels, strooizout en veevoer
Maar dat is nog maar een toepassing…. In Drenthe onderzoeken ze hoe ze het gemaaide bermgras kunnen inzetten voor de productie van kantoormeubelen en karton. De gebiedscoöperatie Zuidwest Drenthe leidt het project waarin een groot aantal Drentse gemeentes zijn vertegenwoordigt, maar ook onderwijsinstellingen en ondernemers. Eind 2018 verwachten ze de eerste resultaten van de pilots. De TU Delft, de provincie Noord-Holland en het regionale bedrijfsleven onderzoeken momenteel of er uit bermgras ook strooizout gemaakt kan worden. De provincie Noord-Brabant laat het gemaaide gras weer direct verwerken; het wordt gekneusd en vermalen (grasraffinage), waardoor het sap eruit wordt geperst en de vezels overblijven. Het sap is geschikt als grondstof voor veevoer en de vezels kunnen gebruikt worden als grondstof voor de productie van karton. Hoe jaag je innovatie aan? De provincie Gelderland heeft het weer anders, maar wel heel slim aangepakt… De provincie veranderde dit jaar hun aanbestedingsvoorwaarden en daagde aannemers uit om zelf de afzet en hergebruik van hun maaisel te organiseren waarbij je op verschillende niveaus je maaisel kan verwerken. De EMVI criteria, bestaande uit 5 niveaus, zijn gebaseerd op het zo lang mogelijk vastleggen van CO2. Olga van de Veer, assetbeheerder groen langs wegen bij de provincie, legt uit: ‘Het hoogste niveau geldt voor de toepassingen waarbij het maaisel wordt gebruikt als grondstof voor bouwmaterialen zoals isolatiemateriaal, meubelplaten, maar bijvoorbeeld ook wanneer de eiwitten uit het maaisel worden gebruikt als grondstof voor veevoer. Een prachtig lokaal alternatief voor de invoer van soja. Een van onze partijen kwam met de optie om gras in te zetten als vervanger van veen in potgrond door het op een speciale manier te composteren. Dit vinden wij ook een hoogwaardig gebruik van gras, omdat we nu veen uit landen als Polen of Zuid-Europa halen.’ Onder het niveau daaronder valt bijvoorbeeld lokaal composteren en het verwerken van gras in papier, karton of eierdoosjes. Onder het laagste niveau valt het storten en verbranden van het maaiafval. Uiteraard geldt: hoe hoogwaardiger je je maaisel verwerkt hoe groter de kans is dat je de aanbesteding binnen haalt.

Van de Veer ziet dit systeem als een effectieve manier om partijen aan te moedigen tot innovatief hergebruik van maaisel. ‘De eerste resultaten zijn hoopgevend. In dit systeem hebben de maaiers er zelf belang bij om maaisel – dat bijvoorbeeld vaak vermengd is met zwerfafval - van goede kwaliteit af te leveren. De maaiers hebben immers zelf een probleem als ze hun maaisel niet afgezet krijgen. Hierdoor komen partijen zelf met innovatieve voorstellen om het maaisel als grondstof in te zetten en dat is eenvoudigweg geweldig.’ 

Wat de beste en meest kansrijke oplossingen zijn?
Het lijkt erop dat we de evaluaties van alle pilots en de tijd zijn werk moeten laten doen voordat we daar een antwoord op krijgen, maar dat maaisel een grondstof kan zijn in plaats van een afvalproduct daar twijfelen we bij Cruydt-Hoeck niet aan.