Holwerd Boeiend en Bloeiend

Henk-Jan van der Veen is alweer 8 jaar boswachter publiek Staatsbosheer in Zuidwest Friesland en het Waddengebied waar hij zich bezighoudt met de Friese wadkust en het droogvallende deel van de Wadden. In het kader van het project Holwerd aan Zee - een bewonersinitiatief dat zich richt op de gebiedsinrichting tussen dorp en zee - coördineert hij een tweetal projecten die zich in de kwelder afspelen. 

‘Staatsbosbeheer zaait zelden in natuurgebieden want dat leidt al gauw tot floravervalsing. Maar stroken zonder bijzondere natuurwaarden kan je goed inzaaien met inheemse mengsels; dat is een grote stimulans voor insecten, zoals vlinder en bijen. Daarom realiseren we onder de noemer ‘Holwerd Boeiend en Bloeiend’ samen met agrariërs en andere partijen bloemrijke akkers. Vorig jaar in mei hebben we de eerst akkerrand ingezaaid, twee hectare groot, met het eenjarige akkerbloemmengel van Cruydt-Hoeck. Vanaf juni en juli verschenen de eerste bloemen van de Korenbloem, Bleke klaproos, Grote klaproos en de Gele ganzenbloem. 

Hoe kijkt de betrokken agrariër er tegenaan? 
De betrokken akkerbouwer is tot nu toe zeer enthousiast. Het is weer eens wat anders dan aardappelen en bieten! De zee aan kleur wordt ook zeer gewaardeerd en de akker trekt al meer insecten, wat de biologische bestrijding van plagen op gewassen ten goede kan komen. 

Zijn er obstakels om akkerranden in te zaaien?
Wanneer je als externe partner een akkerrand wil inzaaien, dan is het belangrijk om rekening te houden met het teeltplan van agrariërs. Je moet op tijd bij hen aankloppen, want teeltplannen worden al in de winter gemaakt. We hopen natuurlijk ook dat de agrariërs de akkerranden op de lange termijn behouden. Dit heeft echter met geld te maken, want als je twee hectare bloemrijk akkerrand hebt, dan kan je op die plek geen gewassen telen. Daarom ontvangen agrariërs voor de looptijd van het project – vier jaar – een vergoeding van het Waddenfonds voor het beschikbaar stellen van hun land. 

Jullie hebben nog meer in bloei gezet…
Ja, we hebben de bermen van een van de wegen van Holwerd die richting de zeedijk loopt ingezaaid, vier kilometer lang. Daarnaast ontstaan er ook altijd spontaan mogelijkheden wanneer je dit soort projecten start. Zo hebben we de provinciale weg naar de veerboot ingezaaid. De weg werd gerenoveerd, inclusief de bermen. Toen de werkzaamheden bijna klaar waren bleek dat de provincie een grasmengsel wilde zaaien. Ik opperde dat inheemse bloemenzaden ook een optie zijn voor bermen. Dat vonden ze een goed idee, dus hebben we daar een mengsel gezaaid met eenjarige akkerplanten en meerjarige inheemse planten. 

Geslaagd?
We hadden een heel droog jaar, dus het moest wel op gang komen. De kieming had wat langer tijd nodig. In juli en augustus zag het er prachtig uit met naast Korenbloem en Klaproos, ook al zichtbare bladrozetten van Wilde peen, Gewone margriet en Knoopkruid. We hebben een aantal excursies georganiseerd naar de kwelder en dan lopen we ook langs de bloeiende akkerranden. Mensen zijn zeer enthousiast. Ik zie zelfs mensen die er speciaal een wandeling naar toe maken.

Hoe regelen jullie het onderhoud?
We hebben afspraken gemaakt met de betrokken boeren van de omliggende percelen; zij laten de stroken met eenjarige akkerkruiden braakliggen. Als het gaat om de ingezaaide bermen waar we vaste en eenjarige kruiden hebben ingezaaid: daar kijken we nu eerst welke soorten zich ontwikkelen. In september waren de bermen ineens geklepeld, toen bleek dat we de gemeenteambtenaar niet goed hadden geïnformeerd. Gelukkig hadden ze in mei niet gemaaid, omdat ze de bermen er zo mooi uit vonden zien! Communicatie over het maaibeleid is dus een punt van aandacht wanneer je dit soort projecten opzet. 

Spreken jullie ook met de betrokken agrariërs over het gebruik van bestrijdingsmiddelen langs de bermen en akkerranden?
Het is aan de boer hoe hij zijn gewassen verzorgd, maar ze houden uiteraard wel rekening met de akkerranden. Tot nu toe lijkt het erop dat de bloemen geen hinder ondervinden van activiteiten ernaast, maar daar doen we geen metingen of onderzoek naar. 

Het project loopt pas een jaar, nog drie te gaan. Wat is jullie ambitie?
Als het aan mij ligt gaan we met nog veel meer boeren en op meer plekken zaaien.