Maarts viooltje - Viola odorata
Maarts viooltje - Viola odorata
Afgezien van alle andere heilzame werkingen die deze vrolijk, geurende voorjaarsbloeier worden toegekend is het een dankbaar Viooltje dat vroeg in het jaar haar bloemen laat zien. Op lichte schaduwrijke plaatsen onder heesters kan ze een mooi tapijtje vormen als bodembedekker.
De foto hieronder is gemaakt in het Internationaal parfummuseum in Grasse (Frankrijk) en toont een oud parfumflesje van La Violette met een afbeelding van het Maarts viooltje. Achtergronden: Het Geheime Huwelijk.
Een leuk verschijnsel wat we bij dit Viooltje aantreffen is cleistogamie. Een eigenschap van sommige planten die ontdekt werd in 1732 door Johann Jacob Dillenius. Cleistogaam is een samentrekking van twee Griekse woorden: kleistos = gesloten en gamos = huwelijk.
Een eigenschap die we vaker aantreffen bij Viooltjes maar ook bij Klaverzuring (Oxalis acetosella) en andere planten. In het voorjaar bloeien de Viooltjes met normale bloemen maar na deze bloei en zaadzetting blijft ze zaaddoosjes produceren. De bloemen zien we meestal niet (meer) doordat deze niet verder ontwikkelen dan een soort knopstadium. Ze bestuiven zichzelf waarna er een 'normale' zaaddoos ontstaat.
Onderzoek heeft uitgewezen dat de daglengte hiervoor vaak van invloed is. Zo ontdekte Carolus Linnaeus al dat de door hem gekweekte Zonneroosjes (Cistus sp.), die afkomstig zijn uit het meditarrane gebied rond de Middellanse zee, in Zweden geen bloemen gaven maar wel zaaddozen produceerden.
Gebruik: De bloembladeren kunnen gekonfijt worden en gebruikt om cakes, ijs en pudding mee te versieren. Ook kunnen de verse bloemen worden gebruikt in een salade of de bloemen invriezen in een ijsblokje voor een bloemrijk zomerdrankje. In de Flora Batava wordt nog vermeld dat de bladeren in de lente als moeskruid kunnen worden gebruikt.
"Violetten in water ghesoden ende ghedroncken sijn goet tseghen die heete cortsen ende tseghen alle verhittinghen van der levere ende van alle inwendighe leden/ ende iaghen af duer den camerganck die heete geele cholerijcke vochticheden. Tselve doen oock/ dat sap/ syrope ende conserve van Violetten" Schrijft Rembert Dodoens in zijn Cuydeboek van 1554.
Specificaties
| Bestuiving/nectar: | Vlinders, bijen |
|---|---|
| Bloeimaanden: | maart, april |
| Bloeitijd beginmaand: | maart |
| Bloeitijd eindmaand: | april |
| Bloemkleur: | Violet |
| Eigenschappen: | Eetbare wilde planten, Heemplanten, Medicinale planten, Stinzenplanten, Theeplanten |
| Hoogte tot: | 15 |
| Hoogte van: | 5 |
| Levensduur: | Vaste plant |
| Licht: | halfschaduw |
| Vocht: | vochtig |
| Voedselrijkdom: | voedselrijke grond |
Specifieke instructies zaaien en verzorging
De zaden van deze koudekiemer moeten eerst vocht op kunnen nemen in een warme periode (2 tot 5 weken). Daarna doorbreekt een periode van kou (tussen +5 tot -5°C) de kiemrust. Hoe lang zo’n periode moet zijn, is per soort verschillend. Temperaturen lager dan -5°C verlengen de periode, omdat het proces dan stil staat. De natuurlijke winteromstandigheden zijn meestal het meest effectief voor het doorbreken van de kiemrustperiode. De kieming kan soms wat langer op zich laten wachten.Algemene verzorginstructies
De zaden kiemen onregelmatig en vaak over een lange periode. Bij slechte kieming kan een periode van kou (onder 5 graden) ervoor zorgen dat de zaden alsnog kiemen. dit is een soort waarbij geduld vereist is en waarvan het zaaisel zeker niet te vroeg moet worden weggedaan.
Afgezien van alle andere heilzame werkingen die deze vrolijk, geurende voorjaarsbloeier worden toegekend is het een dankbaar Viooltje dat vroeg in het jaar haar bloemen laat zien. Op lichte schaduwrijke plaatsen onder heesters kan ze een mooi tapijtje vormen als bodembedekker.
De foto hieronder is gemaakt in het Internationaal parfummuseum in Grasse (Frankrijk) en toont een oud parfumflesje van La Violette met een afbeelding van het Maarts viooltje. Achtergronden: Het Geheime Huwelijk.
Een leuk verschijnsel wat we bij dit Viooltje aantreffen is cleistogamie. Een eigenschap van sommige planten die ontdekt werd in 1732 door Johann Jacob Dillenius. Cleistogaam is een samentrekking van twee Griekse woorden: kleistos = gesloten en gamos = huwelijk.
Een eigenschap die we vaker aantreffen bij Viooltjes maar ook bij Klaverzuring (Oxalis acetosella) en andere planten. In het voorjaar bloeien de Viooltjes met normale bloemen maar na deze bloei en zaadzetting blijft ze zaaddoosjes produceren. De bloemen zien we meestal niet (meer) doordat deze niet verder ontwikkelen dan een soort knopstadium. Ze bestuiven zichzelf waarna er een 'normale' zaaddoos ontstaat.
Onderzoek heeft uitgewezen dat de daglengte hiervoor vaak van invloed is. Zo ontdekte Carolus Linnaeus al dat de door hem gekweekte Zonneroosjes (Cistus sp.), die afkomstig zijn uit het meditarrane gebied rond de Middellanse zee, in Zweden geen bloemen gaven maar wel zaaddozen produceerden.
Gebruik: De bloembladeren kunnen gekonfijt worden en gebruikt om cakes, ijs en pudding mee te versieren. Ook kunnen de verse bloemen worden gebruikt in een salade of de bloemen invriezen in een ijsblokje voor een bloemrijk zomerdrankje. In de Flora Batava wordt nog vermeld dat de bladeren in de lente als moeskruid kunnen worden gebruikt.
"Violetten in water ghesoden ende ghedroncken sijn goet tseghen die heete cortsen ende tseghen alle verhittinghen van der levere ende van alle inwendighe leden/ ende iaghen af duer den camerganck die heete geele cholerijcke vochticheden. Tselve doen oock/ dat sap/ syrope ende conserve van Violetten" Schrijft Rembert Dodoens in zijn Cuydeboek van 1554.
Specificaties
| Bestuiving/nectar: | Vlinders, bijen |
|---|---|
| Bloeimaanden: | maart, april |
| Bloeitijd beginmaand: | maart |
| Bloeitijd eindmaand: | april |
| Bloemkleur: | Violet |
| Eigenschappen: | Eetbare wilde planten, Heemplanten, Medicinale planten, Stinzenplanten, Theeplanten |
| Hoogte tot: | 15 |
| Hoogte van: | 5 |
| Levensduur: | Vaste plant |
| Licht: | halfschaduw |
| Vocht: | vochtig |
| Voedselrijkdom: | voedselrijke grond |